Iz PEN centra navode kako je poznato je da je od svojega osnivanja 1485. godine pa sve do okupacije Crne Gore 1918. godine Cetinjski manastir bio središte Crnogorske pravoslavne crkve, kao jednoga od duhovnih stožera crnogorskoga naroda, ali dugo vremena i državno śedište iz kojega su crnogorski mitropoliti, od kraja XVII do 30-ih godina XIX vijeka, upravljali državom Crnom Gorom. Dodaju da je danas Cetinjski manastir vlasništvo prijestonice Cetinje, a u njemu se nalazi sveštenstvo i monaštvo Crkve Srbije, dok je kliru Crnogorske pravoslavne crkve pristup Manastiru, samovoljom njegovih današnjih korisnika, zabranjen. Da današnji gosti koji su uzurpirali gostoprimstvo poštuju grad u kojemu se nalaze, da uvažavaju vjerska prava pravoslavnih Crnogoraca koji imaju svoju vjersku organizaciju, Crnogorsku pravoslavnu crkvu, da najposlije poštuju državu i njena obilježja, u Cetinjskome bi manastiru bilo široko za sve ljude dobre volje, navode iz centra.

"Nažalost, jerarsi Crkve Srbije u proteklih 30 godina u Cetinjskome su manastiru gostili ratne zločince i kriminalce, koji su ih navodno čuvali od Cetinjana i Cetinja, a kakav su odnos imali prema narodu koji je podigao Cetinjski manastir i koji se stotinama godina okupljao oko njega kao iskre slobode – najbolje govore riječi prethodnoga mitropolita Crkve Srbije u Crnoj Gori, koji je Crnogorce smatrao „Đilasovom kopiladi“, poredio ih s volovima, njihov jezik nazivao goveđim, Crnu Goru smatrao „fildžan državom rođenom u Brozovom jajcu“, muslimane nazivao „lažnim ljudima lažne vjere“ i sl. Taj golemi teret mržnje koji je u amanet ostavio prethodni mitropolit danas nosi njegov duhovni nasljednik koji, baš kao i on, Crnogorce smatra izmišljenom nacijom i nipodaštava sve elemente crnogorske duhovnosti i identiteta. Djelatnost Crkve Srbije u Crnoj Gori, nažalost, suprotstavljena je osnovnoj evangelističkoj i soteriološkoj ulozi hrišćanske crkve i svedena je na asimilaciju Crnogoraca kao početnu fazu uništenja crnogorske države. Ponašanje Crkve Srbije u političkim procesima u potonjih 30-ak godina, a osobito u prethodnih nešto više od godinu i po dana, dokaz su da je riječ o organizaciji koja je instrument realizacije političkih planova države Srbije, koja svoje ambicije za osvajanje suśednih teritorija više ne deklariše pod imenom Velika Srbija, već koristi eufemizme poput Srpski svet ili Otvoreni Balkan," saopštili su iz PEN centra.

Vrijednosti antifašizma, sekularizma i multikulturalizma danas su, kako navode iz centra, u Crnoj Gori ugrožene. Dodaju da vlast koja je u cjelini pod kontrolom Crkve Srbije ne preza od otvorene segregacije, revanšizma i šovinizma u odnosu prema svim građanima koji ne ispoljavaju servilnost Crkvi Srbije i ne podržavaju njene asimilacijske namjere u Crnoj Gori. Pored uskraćivanja ličnih i kolektivnih prava nepodobnim građanima, na posebnome su se udaru vlasti našli pravoslavni Crnogorci kojima se priječe i osnovna vjerska prava, pa im zbog njihove nacionalne pripadnosti i privrženosti Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi – kao vjerskoj organizaciji koja je, za razliku od Crkve Srbije, registrovana u Crnoj Gori – danas nije omogućeno da u crkvama koje su gradili njihovi preci i koje su do 1918. godine bile vlasništvo države Crne Gore, upražnjavaju vjerske obrede, a čak su i grobovi njihovih predaka antidržavnim i anticivilizacijskim aktima nove vlasti prepisani u vlasništvo Crkve Srbije, kao ustanove države Srbije, navode iz centra.

"Imajući sve ovo u vidu, jasno je da je najavljeno ustoličenje mitropolita Crkve Srbije Joanikija II u Cetinjskome manastiru akt provokacije i poniženja Cetinjana i građana Crne Gore koji se nacionalno iskazuju kao Crnogorci i koji imaju punu svijest o svojem porijeklu i identitetu. Odgovorna vlast bi u situaciji kad su nacionalne strasti i političke podjele dovedene do usijanja učinila sve da se izbjegne radikalizacija i spriječe neželjene posljedice, no umjesto toga crnogorski najviši zvaničnici čine sve da uzurpatorima trona Svetoga Petra Cetinjskoga, pod policijskim kordonima i uz opsadu grada, omoguće da trijumfalno proglase da su osvojili i ponizili Cetinje, Grad heroj, vjekovnu slobodarsku luču crnogorsku.

Pozivamo stoga vlast u Crnoj Gori da odustane od nasilnoga pokušaja ustoličenja mitropolita Crkve Srbije u Cetinjskome manastiru i da taj čin, budući da je očigledno podređena Crkvi Srbije i izvršilac njenih naloga, organizuje u śedištu Crkve Srbije u Beogradu ili u nekoj od crkava u Crnoj Gori koja je vlasništvo te ustanove a koja je izgrađena u proteklih 30-ak godina uz štedru podršku Države Crne Gore. Svaki drugi scenario nosi sa sobom velike izazove i opasnost da se krhki mir u Crnoj Gori naruši, a građani Crne Gore izlože bezbjednosnim rizicima. U toj situaciji, za koju se nadamo da će biti izbjegnuta, sva odgovornost za posljedice pripašće crnogorskoj vlasti," zaključili su iz crnogorskog PEN centra.

Potpisnici apela su:

Vanda Babić-Galić
Miodrag Bajković
Alek Barović
Goran Barović
Boban Batrićević
Dejan Batrićević
Nemanja Batrićević
Bojan Bećir
Ivanka Bećir
Jovo Bećir
Dragan Bogojević
Maja Bogojević
Gordana Borović
Marko Borozan
Danijela Brajović
Dino Burdžović
Ana Burić
Radoje Cerović
Adnan Čirgić
Jasna Čirgić
Slobodan Čukić
Irena Delja
Draško Došljak
Čedomir Drašković
Goran Drinčić
Dubravka Duletić
Ljiljana Dufgran-Boričić
Boris Đurović
Zoja Đurović
Ljubomir Filipović
Jason Gold
Hajdana Huter
Nina Jaredić
Radisav Jaredić
Borislav Jovanović
Slobodan Jovanović
Miloš Jovićević
Lazar Jovović
Sofija Kalezić
Vesna Kilibarda
Olivera Komar
Božo Koprivica
Tatjana Koprivica
Sava Kovačević
Veselin Kraljević
Marija Kraljević-Ćalasan
Marija Krivokapić
Kaćuša Krsmanović
Natalija Lađić-Kraljević
Marijana Laković-Drašković
Nataša Latković
Vasilije Lekić
Danilo Lompar
Nebojša Maliković
Mihailo Mandić
Boris Marinović
Milan Marković
Milutin Marković
Lada Marković
Branislav Marović
Slobodan Marunović
Miraš Martinović
Slobodan B. Medojević
Seka Metđonaj
Milutin Mijović
Branislav Milačić
Julija Milačić-Petrović-Njegoš
Dražen Miličković
Maja Miličković
Svetlana Miličković
Jelena Milić
Jelena Lela Milošević
Marijan Mašo Miljić
Gordana Mitrović
Stanka Mrdak
Jakov Mrvaljević
Zorica Mrvaljević
Ljubomir Mudreša
Draško Nikčević
Jasmina Nikčević
Milorad Nikčević
Tamara Nikčević
Andrej Nikolaidis
Jelena Nikolić
Anica Obradović
Sanja Orlandić
Vesna Orlandić-Čejović
Ivana Pajović
Suzana Pajović
Svetlana M. Pajović
Bosiljka Pavićević
Sonja Pavićević
Tanja Pavićević
Gorana Pavićević-Ćetković
Senad Pećanin
Andrej Pejović
Filip Pejović
Milutin Pejović
Radmila Pejović
Bosiljka Perović
Milenko A. Perović
Dragan B. Perović
Aida Petrović
Marko Petrović-Njegoš
Ivan Popivoda
Danijela M. Popović
Milorad Popović
Nikola Popović
Komsa Prijić
Vukić Pulević
Milovan Radojević
Mihailo Radojičić
Aleksandra Radoman-Kovačević
Aleksandar Radoman
Ivana Radoman
Senka Radoman
Vlado Radoman
Danilo Radulović
Dragan Radulović
Milena Radulović
Rajko Radulović
Milanka Radunović
Radan Raičević
Vasko Raičević
Savić Rašović
Irina Redžepagić
Larisa Redžepagić
Nisera Redžepagić
Ivana Rondović
Nela Savković-Vukčević
Vlatko Simunović
Ognjen Spahić
Ivana Stanić
Sonja Stanišić
Nemanja Stankov
Vesna Stojanović
Miodrag Đ. Strugar
Predrag Đ. Strugar
Đorđe Šćepović
Marko Špadijer
Darko Šuković
Tanja Šuković
Jelena Šušanj
Jasmina Tatar-Anđelić
Olivera Todorović
Rajko Todorović
Stefan Todorović
Tijana Todorović
Dragana Tripković
Miodrag Vlahović
Nataša Vlahović
Vladimir Vojinović
Ivana Vujović
Novica Vujović
Sanja Vujović
Sreten Vujović
Slobodan Vukanović
Vukota Vukotić
Aleksandar Saša ZekovićMomčilo Zeković Zeko