Osim ekonomskih i političkih parametara, bitni su i psihološki, kao što je samopouzdanje. Problem je i “što ne znamo šta ne znamo” kada je riječ o novim rizicima i izazovima koji mogu da se pojave.
Sa prognozom Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) da će 2014. biti dinamičnija od 2013 – odnosno da će se globalni rast ubrzati sa sadašnjih 2,9 odsto na 3,6, slaže se i vašingtonski Savet za spoljne poslove (Council on Foreign Relations).
Najviše stope rasta zabilježiće ekonomije u razvoju, prije svega azijske i južnoameričke. Istovremeno, SAD će zabilježiti najbrži rast u ovoj deceniji, smatra Mark Zendi (Zandi), glavni ekonomista analitičke filijale "Mudisa” (Moody's), agencije za kreditni rejting, prije svega zbog popuštanja oštrih fiskalnih mjera, zatim izuzetno dobrih bilansa američkih korporacija, banaka i domaćinstava. Poslovna zajednica je, prema njegovim riječima, uspjela da smanji troškove i ostvari rekordne profite.
Istovremeno, banke su dokapitalizovane i veoma likvidne, a domaćinstva su smanjila teret dugova, otplaćujući kredite uz rekordno niske kamate. Pozitivnim trendovima doprinosi i niska cijena energije zbog eksploatacije gasa iz škriljaca. Međutim, potencijalni rizik ostaju fiskalna, odnosno poreska opterećenja i nedovoljne investicije u javni sektor, što može umanjiti potencijal za dugoročni rast, upozorava Zendi.
Evropska centralna banka je stabilizovala tržište državnih dugova, tako da su sistemski rizici smanjeni. Ipak, agencija za ocjenu boniteta Standard i Pur (Standard&Poor's) snizila je prije neki dan kreditni rejting Evropske unije za jedan stepen, čime je ona izgubila najviši rejting, AAA, koji je do sada imala.
Kao razlog za sniženje rejtinga sa AAA na AA+ agencija je navela sve težu bitku oko budžeta EU i pogoršanje kreditnog rejtinga zemalja članica.
Najsporiji oporavak od Drugog svjetskog rata
Oporavak od krize koja je izbila 2008. godine i dalje je veoma spor – najsporiji od Drugog svjetskog rata. Prema procjeni “The Conference Board”, globalne nezavisne poslovne i analitičko-istraživačke asocijacije, globalni bruto društveni proizvod će neznatno porasti sa 2,8 ove na 3,1 odsto sledeće godine s obzirom da se najveće ekonomije i dalje suočavaju sa mnogim strukturalnim problemima i političkim ograničenjima, što negativno utiče na povećanje investicija i brži rast produktivnosti.
U razvijenim zapadnim zemljama, može se očekivati rast od 1,7 odsto u odnosu na ovogodišnji od jednog procenta. Tome bi trebalo da doprinese očekivani izlazak evrozone iz recesije u kojoj se nalazi skoro dvije godine, odnosno ekonomski rast od 0,8 odsto. Istovremeno, ekonomija SAD će sa ovogodišnjih 1,6 procenta ojačati na 2,3 odsto u 2014.
S druge strane, bruto društveni proizvod u zemljama u razvoju će opasti za 0,1 procenat na 4.6. Ključni razlog je nastavak pada kineske ekonomije sa 7,5 odsto ove na 7 procenata u 2014. Ostale ekonomije u usponu, poput indijske i latinoameričkih, neznatno će ojačati.
Srednjoročno gledano – do 2019, u razvijenim zemljama se mogu očekivati pozitivniji trednovi, iako im predstoji nimalo lak zadatak smanjivanja jaza između aktuelnog i potencijalnog bruto društvenog proizvoda. Procjenjuje se da će u tom periodu američka ekonomija rasti po godišnjoj stopi od 2,4, a evrozona 1,3 procenta.
Istovremeno, ekonomije u usponu će rasti po znatno nižim stopama u odnosu na dosadašnje. U mjeri u kojoj Kine, Indije, Brazila i ostale zemlje budu transformisale svoje ekonomije od ekspanzivnog rasta zasnovanog na investicijama ka balansiranijem modelu – biće ublažena i njihova strukturalna ograničenja. Zbog toga će ove ekonomije rasti po godišnjoj stopi od 4,3 odsto u periodu od 2014-2019, a 3,2 procenta od 2020. do 2025.
Ekonomije u usponu su činile 2012. nešto ispod polovine svjetskog društvenog proizvoda po kriterijumu kupovne moći, što je znatan skok u odnosu na trećinu 2000. godine. Ove zemlje će 2025. posjedovati nešto iznad polovine globalnog društvenog proizvoda, a Kina će biti najveća ekonomija na svijetu, procjenjuje “The Conference Board”.
RSE
