Oko 500 parova godišnje uradi postupak vantjelesne oplodnje, od čega najveći broj u Crnoj Gori, dok između 50 i 80 parova odlazi u inostranstvo - kaže za Novosti dr Vladimir Janjić, spec. ginekolog akušer. On zajedno sa ekipom stručnjaka pomaže parovima da dođu do željenog potomstva u podgoričkoj Klinici "Ars medika".

Janjić pojašnjava zašto je u današnje vrijeme mnogo više parova koji imaju problem sa dobijanjem potomstva nego prije dvije, tri ili pet decenija.

Suština problema je, prije svega u načinu života savremene žene, pa i muškarca. Žene su se emancipovale, a i borba za egzistenciju nameće takav tempo da žene prvo žele da ostvare karijeru, da se finansijski obezbjede, a o potomstvu počinju da razmišljaju tek posle tridesete. Kažem, razmišljaju, jer je sve veći broj žena koje posle 35. shvate da im biološki sat otkucava. Naime, reproduktivna moć žene počinje da opada posle 32. godine, a posle 38. je za 50 odsto manja. I najčešće je upravo taj period u životu žene dominantan kada ulaze u proces vještačke oplodnje - kaže dr Janjić.

Danas se, pojašnjava on, živi drugačije nego u prošlosti, žene su seksualno slobodnije, često mijenjaju partnere, veća je učestalost polno prenosivih bolesti, prekida neželjenih trudnoća. Indikativno je, dodaje, da je muški infertilitet u značajnom porastu. Udio muške neplodnosti prije 30 godina je bio 23 odsto (prema podacima Evropskog udruženja za humanu reprodukciju), dok je danas taj udio čak 52 procenta.

O čemu se radi? Kao prvo, moramo staviti malu ogradu s obzirom na to da su prije tri decenije muškarci nerado odlazili na pretrage i liječenje zbog konzervativne sredine, što danas nije slučaj. Današnji mlađi muškarci nemaju takav stav. Osim toga, sa postupcima vantjelesne oplodnje se otpočelo relativno skoro, prva beba iz tog postupka rođena je 1978. godine. Međutim, i pored tih ograda, porast muške neplodnosti je značajan. Razloga je mnogo, počev od brzog života, brojnih stresova, načina ishrane, fizičke neaktivnosti do pretjeranog pušenja, konzumiranja alkohola ili lakih droga. Granica optimalnog spermograma je sve niža, prema najnovijim kriterijumima dovoljan je broj od 15 miliona spermatozoida po mililitru ejakulata.

Slično je sa granicom pokretljivosti spermatozoida, koja je takođe veoma značajna za oplodnju i danas je 32 odsto..

Šta da rade parovi koji imaju problem?

- Prvo i osnovno je da dođu na vrijeme, jer time značajno povećavaju šanse za uspjeh. Znači, ako posle godinu ili dvije odnosa bez zaštite nije došlo do trudnoće, trebalo bi da krenu sa osnovnim pregledima. Na žalost, često se predugo čeka i ulazi u postupak posle četrdesete godine kada su šanse za oplodnju značajno manje. To je proces koji podrazumjeva strpljenje i upornost - naglašava Janjić.

U Crnoj Gori trenutno država plaća tri pokušaja vantjelesne oplodnje, iako, dr Janjić smatra da bi taj broj trebalo povećati.

- Kada bi broj plaćenih pokušaja bio veći uz vraćanje samo jednog embriona, manji bi bio broj blizanačkih trudnoća koje znaju biti problematične, i koje kasnije državu koštaju više nego plaćanje, recimo još dva ili tri pokušaja ostvarivanja trudnoće vantjelesnom oplodnjom. Takva je praksa u razvijenim državama, a do nje se došlo jednostavnom ekonomskom računicom - kaže dr Janjić.