Najveći oružani sukob u istoriji trajao je šest godina i odnio preko 70 miliona života i na strani Savezničkih sila i na strani Osovine.

Sa jedne strane Staljin, Ruzvelt i Truman, a sa druge Hitler, Musolini i car Hirohito obilježili su najvažniji događaj u istoriji koji i danas iza sebe ostavlja niz pitanja.

Nacistička Njemačka je u svoje pohode krenula 1939. godine i brzo je u tome napredovala. Svaki pokušaj Saveznika da se obračuna završavao se bezuspješno što se vidjelo kada je bombardovana Jugoslavija, još jedna od saveznica, aprila 1941. godine. 

Ključna prekretnica bio je ulazak SAD u rat, kao i bitka za Staljingrad. Iako su borbe trajale skoro šest mjeseci, Crvena armija je uspjela da opkoli naciste i povrati ovaj grad. 

Poraz Njemaca kod Staljingarada natjerao ih je na povlačenje preko Kavkaza, ali je imao i duboke političke posljedice. 

Ipak, konačan preokret uslijedio je 1944. godine. U junu su Savezničke snage krenule da se iskrcavaju u Normandiju, odakle je trebalo da krenu u oslobađanje Evrope od nacista. 

Bitka za Normandiju je trajala dva mjeseca, a na strani Saveznika učestvovali su i SAD, Kanada i Velika Britanija, a okončana je 30. avgusta 1944. godine.

Krajem 1944. godine Njemačka je ostala bez saveznika, a i njena teritorija je bila načeta, ali je Hitler i dalje vjerovao u pobjedu. Međutim, gubici koje je Hitler pretrpio u Ardenima omogućili su saveznicima prodiranje u srce Njemačke. 

Već u aprilu 1945. sovjetske i američke trupe presjekle su Njemačku na pola, počinje "Berlinska bitka", Hitler je izvšio samoubistvo, a Berlin je pao 2. maja. 

U Remsu, glavnom gradu francuske oblasti Šampanje, 7. maja 1945. potpisan je dokument o bezuslovnoj kapitulaciji Njemačke, a njemački feldmaršal potpisao je 8. maja (9. maja po moskovskom vremenu) u Berlinu završni dokument o okončanju Drugog svjetskog rata.

Iako su borbe trajale i nekoliko dana nakon što je potpisan mir, veći sukobi i razaranja nijesu se ponovili. 

Drugi svjetski rat je sa sobom donio neke nove riječi, genocid, holokaust, atomske bombe, ali 70 godina nakon toga, 9. maj se širom svijeta proslavlja nizom manifestacija.

Oči javnosti uprte se u Rusiju, koja će Dan pobjede obilježiti vojnom paradom na kojoj će prisustvovati veliki broj svjetskih lidera. 

Međutim, značaj parade je i u sagledavanju odnosa Zapad – Istok jer će paradu, zbog sukoba u Ukrajini, bojkotovati zapadni lideri. 

Zapadni lideri su odbili poziv u Moskvu ruskog predsjednika Vladimira Putina, a samo će se u prijestonici Rusije naći njemačka kancelarka Angela Merkel, ali narednog dana, 10. maja. Merkelova i Putin će zajedno tog dana položiti vijenac na grob Neznanom junaku u Moskvi. 

Velika Britanija, SAD, Njemačka, Francuska, Australija, Kanada neće učestvovati na paradi, ali će se u Moskvi naći lideri Kine, Indije i Kube, Makedonije i Srbije. 

Najočiglednija tačka sporenja svakako je ukrajinska kriza, ali njoj je prethodila čitava decenija zahlađenja odnosa Moskve i Vašingtona, što je dovelo do toga da se današnje stanje smatra veoma sličnim, ako ne i jednakim hladnoratovskim odnosima.

(B92)