Ipak, Rade Bojovića, nekadašnji lideri Pokreta za nezavisnost Crne Gore, smatra da Crna Gora danas nije država za kakvu su se zalagali, kako kaže Bojović, izvorni suverenisti. U intervjuu za Anadolu Agency (AA), Bojović govori o dešavanjima tokom devedesetih godina prošlog vijeka, političkoj situaciji u Crnoj Gori, kao i o stanju u ekonomiji.

"Nije ovo onaj san o nezavisnosti koji smo mi sanjali od 90-tih godina. Iz ove perspektive, kada gledate sve te događaje, imate pomiješanost osjećanja. Jer, onu političku priču i zalaganja koju smo pričali tokom 90-tih godina, kao što su Evropa, vladavina zakona, prosperitetna ekonomija, slobodan politički sistem, sve je to potonulo tih 90-tih godina u onom zločinačkom raspadu Jugoslavije i užasima koji su nakon toga nastali. Ta ideja je vaskrsla ponovo početkom 2000. godine", navodi Bojović.

On smatra da "politička partija kojoj je najvećim dijelom nezasluženo pripala nagrada obnovitelja države, jeste Demokratska partija socijalista (DPS), koja jeste pokazala osobinu političkog mutiranja". 

"Sada imate situaciju da one autentične političke snage koje su bili zagovornici ne samo nezavisnosti Crne Gore, već  i priče da ta država treba da bude demokratska i pravno uređenja i proevropska, te političke stranke su imale sekundarnu ulogu u odnosu na DPS“, ističe Bojović.

Iako je DPS u ranim devedesetim odbijala priču o nezavisnoj Crnoj Gori, upravo je najviše zahvaljujući partiji Mila Đukanovića ostvaren pozitivan rezultat na majskom referendumu 2006.godine. Toga je svjestan i Bojović.

"Došlo se u situaciju da bez tog političkog konglomerata, taj posao niste mogli završiti. Treba biti iskren i reći da ni oni taj posao ne bi završili bez saveza sa autentičnim suverenistima. Jer, koliko god da je moćna DPS, trebale su im izvorne suverenističke stranke, kao i partije manjinskih naroda. Taj posao je završen 2006. godine i ja nemam dileme da je Crna Gora napravila dobar izbor, nezavisno od naših zalaganja sa početka devedesetih. Alternativa je u konačnom bila tadašnja Srbija i ova današnja Srbija, koja bi u toj konstalaciji bila samo proširena Srbija, kako god se zvala zajednička država. Izboreno je to što je izboreno, ali očigledno da motivi nisu bili isti. Iz ove perspektive, nakon devet godina od nezavisnosti, to nije ono za šta smo se borili mi izvorni suverenisti“, ističe Bojović.

- Suverenističke partije nestale sa političke scene-

Početkom devedesetih, kada je i počeo raspad SFRJ, Liberalni savez Crne Gore (LSCG) snažno se zalagao za nezavisnost Crne Gore. Na referendumu 1992.godine, većina je glasala za ostanak u zajednici sa Srbijom. Liberalni savez Crne Gore je sa političke scene Crne Gore nestao 2005. godine, godinu uoči referenduma kada će Crna Gora povratiti samostalnost.

"Nesrećna crnogorska politička okolnost jeste da su se stranke koje su se zalagale za nezavisnu Crnu Goru vremenom ili pogasile, ili su marginalizovane, ili su postale priljepak vlasti, kao što je slučaj sa Socijaldemokratskom partijom (SDP). Na nesreću, Liberalni savez Crne Gore (LSCG), koji se od starta zalagao za nezavisnu Crnu Goru je ugašen i prije referenduma, a SDP nije uspio u svojoj misiji koja je za mene od početka bila utopijska, a to je da će da reformiše DPS i učine ih slične sebi“, kaže Bojović.

- Nije teško biti lider u regionu-

Devet godina nakon obnove državnosti, Crna Gora uspješno korača na evroatlantskom putu. Do kraja godine očekuje se poziv za članstvo u NATO, a kada su u pitanju EU integracije, Crna Gora je prema ocjeni evropskih zvaničnika lider u regionu. Nekadašnji lider Pokreta za nezavisnost ističe da to nije nikakva utjeha.

"Ako region suzimo na ovih nekoliko država oko nas, mi jesmo lideri. Imate činjenicu da su naši najbliži susjedi osim Hrvatske u još većim problemima. Ali ja gledam na tu komparaciju na sledeći način. Imate jedno odjeljenje gdje svi imaju jedinice, a vi imate dva minus. I onda kažete ovo je najbolji đak u odjeljenju. To nije nikakva utjeha“, kaže Bojović.

Uprkos tome što je na priču o nezavisnosti stavljena tačka 2006.godine, u dnevno političkim nadmudrivanjima vlasti i opozicije, ova tema je često i dalje prisutna. Iz vlasti se mogu čuti komentari da crnogorska prosrpska opozicija želi da preuzme vlast i Crnu Goru vrati ponovo u zajednicu sa Srbijom, dok s druge strane, opozicionari ističu da je Crna Gora "privatna“ država, i da su upravo zbog toga i bili protiv nezavisnosti. Bojović ističe da i kod jednih i kod drugih postoji obostrano licemjerje.

"DPS je partija koja je sa svojim velikosrpskim saveznicima djelovala do 1997.godine. S druge strane, opozicija je zamijenila teze. Ovo jeste partitokratska država. Ali opozicija zaboravlja da nije ona zbog toga bila protiv na referendumu. Opozicija je bila protiv, jer su smatrali da Crna Gora treba da bude pod vlašću Beograda. Ovo su sve naknadni izgovori“, ističe Bojović.

Nekadašnji lider Pokreta za nezavisnost ističe da je Crnoj Gori potrebna alternativa, ali vjeruje da prije toga opozicija treba da napravi distancu od svih istorijskih i političkih promašaja, i da se na bazi toga formira opoziciona alternativa koja ima smisla.

"Ali tu alternativu mogu da predvode samo bivši nekorumpirani i nekompromitovani suverenisti i demokrate. To mora imati podršku Zapada i ja nemam dilemu da ona politika koja je u opoziciji dominantna, a to je da jesu za EU, ali protiv NATO-a, to je politička komedija. Jer nema EU bez NATO-a. Države EU su članice NATO-a. Mi možemo do sjutra kritikovati NATO, i oko toga se složiti, ali oni treba da shvate činjenicu da Crna Gora nikada neće ući u EU, a da prije toga ne bude članica NATO-a. Ovo je ranjiv i turbulentan prostor, i nemam nikakve dileme da ni jedna bivša jugoslovenska republika neće ući u EU, a da prije toga ne postane članica NATO-a“, smatra Bojović.

-Velikosrpska politika i dalje živa-

Dominantna tema uoči referenduma za nezavisnu Crnu Goru, ali i tokom devedesetih, bila je velikosrpska politika i njen uticaj na Crnu Goru. Bojović, kao neko ko je od početka svoje političke karijere zastupao stav nezavisne Crne Gore i zalagao se za promociju crnogorske nacije, ubijeđen je da je ta politika i dalje živa.

"Nemam nikakve dileme da je velikosrpska politika i dalje živa. Ona je poražena u smislu velikodržavnih aspiracija, prekrajanja teritorija. To pitanje je u najmanju ruku dugoročnije odloženo. Mislim da je tu došlo do transformacije politike u pravcu pokušaja da onamo gdje ste politički izgubili, sada to kompezirate kroz nešto što bi bila kulturno-politička akcija. Kad kažem kulturno-politička akcija, onda mislim na glavnog nosioca te politike, za koju mislim da nisu odustali ni za pedalj, a to je Srpska pravoslavna crkva. To je jedan politički igrač u Crnoj Gori. Ona je to od prvog momenta. Danas ništa manje nego juče“, kaže Bojović.

On zamjera partiji Mila Đukanovića što kako kaže "koalira sa Srpskom pravoslavnom crkvom“, a da je s druge strane zanemarila Crnogorsku pravoslavnu crkvu (CPC).

"DPS je učinio vrlo malo na afirmaciji državnog identiteta. Imamo crnogorski jezik, ali u obrazovanju imate četvoroimeni jezik. Nezavisno što se radi o istom jeziku, to je ipak neustavno rješenje. Što se tiče Crnogorske pravoslavne crkve (CPC), ona je potpuno marginializovana“, ističe Bojović.

- Crna Gora udvostručila javni dug za devet godina - 

Devet godina nezavisne Crne Gore, prilika je i za analizu ekonomskog bilansa. Crna Gora je od 2006.godine udvostručila javni dug, a Bojović ističe da je ekonomski bilans za ovih devet godina poražavajući.

"Sada smo u situaciji da je naš javni dug prešao granice kriterijuma iz Mastrihta. To je već preko 60 posto BDP-a. Napravljena je javna uprava, gdje je zapošljavanje vršeno po partijskom kriterijumu. Imate jednu enormnu državnu upravu, sa brojnim lokalnim samoupravama. Dug lokalnih zajednica je oko 350 miliona eura. Kada na to dodate propale privatizacije, dobijete ekonomski model koji ovo društvo vuče u propast. Crna Gora je društvo koje nema unutrašnjeg kapitala i zavisimo od stranaca“, zaključuje u intervjuu za AA Rade Bojović.